Siêu âm Doppler tim là một trong những phương pháp không xâm lấn, đang được nhiều bệnh viện và phòng khám áp dụng trong công tác thăm khám bệnh. Công dụng thủ thuật này là dựa vào các chỉ số trong siêu âm Doppler tim cùng hình ảnh, bác sĩ chuyên khoa có thể đánh giá dấu hiệu bất thường và chẩn đoán sớm bệnh lý về tim mạch ở bệnh nhân. Vậy, siêu âm Doppler tim là gì? Ưu và nhược điểm của phương pháp này như thế nào? Và quy trình thực hiện siêu âm ra sao? Để có được câu trả lời tốt nhất bạn hãy hãy cùng
Việt Nhật theo dõi ngay bài viết dưới đây nhé.
MỤC LỤC BÀI VIẾT
Siêu âm Doppler tim là gì? Siêu âm Doppler tim có vẻ là cụm từ còn xa lạ với nhiều người nhưng với các bác sĩ chuyên khoa thì đây được xem là phương pháp chẩn đoán bệnh lý tim mạch hiệu quả nhất hiện nay. Vậy, siêu âm Doppler là gì?
Siêu âm Doppler tim là phương pháp giúp chẩn đoán các bệnh lý ở tim mạch
Siêu âm tim hai chiều (2d)
Siêu âm Doppler mô cơ tim
Siêu âm tim TM
Siêu âm - Doppler xung
Doppler liên tục và Doppler màu
Những đối tượng nào nên siêu âm doppler tim? Vì siêu âm Doppler tim có được chia thành nhiều loại siêu âm, cho nên để trước khi thực hiện siêu âm người bệnh cần khám lâm sàng. Điều này là nhằm giúp bác sĩ lựa chọn loại siêu âm tim phù hợp nhất với tình trạng của người bệnh. Trong đó, nếu người bệnh được ưu tiên chỉ định siêu âm Doppler tim nếu nằm trong nhóm đối tượng sau đây:
Người bệnh đang mắc phải các bệnh lý liên quan đến phổi như: tăng động mạch phổi hoặc có biểu hiện liên quan đến tăng áp động mạch phổi.
Người bệnh bị huyết áp bất thường, tăng hoặc tụt huyết áp thất thường, không ổn định được đánh giá và nghi ngờ là liên quan đến bệnh tim.
Người bệnh có tiền sử về bệnh tim, bị tim dị tật bẩm sinh, các bệnh lý về van tim (như hở van tim, van tim hẹp…) hoặc người cần tiến hàng các kiểm tra chức năng tim theo định kỳ.
Người bệnh đang bị nghi ngờ có khối u hoặc huyết khối bất thường trong tim cần được kiểm tra gấp.
Bệnh nhân có dấu hiệu bị rối loạn nhịp tim không rõ nguyên nhân hoặc bị suy hô hấp nghi ngờ là do ảnh hưởng của tim.
Người bệnh đang mắc phải bệnh lý thiếu máu cục bộ ở tim hoặc nhồi máu cơ tim có dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.
Bệnh nhân có triệu chứng đau tức ngực, khó thở liên tục và kéo dài trong nhiều giờ liền.
Bệnh nhân mắc phải các bệnh lý liên quan đến màng tim, động và tĩnh mạch vàng tim...
Những người có dấu hiệu tim bất thường được chỉ định siêu âm Doppler tim
Quy trình siêu âm Doppler tim Siêu âm Doppler tim là một kỹ thuật thăm khám bệnh đòi hỏi bác sĩ phải cho chuyên môn vững vàng, am hiểu về máy siêu âm tìm, nắm rõ cách đọc kết quả và các chỉ số trong siêu âm Doppler tim. Bởi vì, nếu quá trình siêu âm Doppler xảy ra bất cứ trục trặc nào, dù là nhỏ nhất cũng dễ gây ra những ảnh hưởng đến bệnh nhân. Theo đó, một quy trình siêu âm tim mạch chuẩn bao gồm những bước sau đây:
Bước 1: Trước khi siêu âm Doppler tim
Khi được bác sĩ chỉ định thực hiện siêu âm, về cơ bản người bệnh không cần chuẩn bị gì đặc biệt hay thực hiện xét nghiệm sàng lọc nào cả. Vấn đề mà người bệnh cần lưu ý nhất trước khi tiến hành đó là giữ tinh thần thoải mái và ăn uống đủ bữa.
Quy trình siêu âm Doppler tim chỉ diễn ra tầm 1 tiếng đồng hồ
Bước 2: Tiến hành siêu âm Doppler tim
Sau khi đã hoàn thành tư thế chuẩn, máy siêu âm Doppler được bật và dụng cụ y khoa đầy đủ, bác sĩ chuyên khoa sẽ bắt đầu siêu âm tim cho bệnh nhân. Đầu tiên, bác sĩ đưa đầu dò đặt ở bờ trái xương ức, tại khoang liên sương số III hoặc số IV. Lúc này, đầu dò sẽ tạo mới mặt phải lồng ngực của người bệnh một góc khoảng 80 độ đến 90 độ. Sóng siêu âm chiếu thẳng góc với cấu trúc tim, giúp đo bề dày và chiều rộng của các cấu trúc này.
Thông thường, bác sĩ tim mạch hoặc bác sĩ chuyên về chẩn đoán hình ảnh sẽ trực tiếp tiến hành siêu âm Doppler tim cho người bệnh. Bác sĩ có thể điều chỉnh đầu dò để có được những góc nhìn khác nhau và trực tiếp đánh giá dựa trên chỉ số. Với các
dòng máy siêu âm Doppler tim hiện nay, bác sĩ dễ dàng chụp, lưu lại hình ảnh cùng kết quả siêu âm để hội chẩn cùng các chuyên gia tim mạch. Qua đó, đánh giá được chức năng tống máu của tim, các bất thường ở cơ tim và van tim… Đồng thời, quan sát điện đồng đồ để nhận biết được dòng máu đang ở thì tâm thu hay thì tâm trương hay cả hai thì.
Quá trình thường diễn ra trong vòng 1 tiếng đồng hồ. Tuy nhiên, khoảng thời gian này có thể dài hơn hoặc rút ngắn lại phụ thuộc vào tâm lý và tình trạng bệnh của người bệnh.
VIDEO Khi nào cần siêu âm tim qua thực quản?
Bước 3: Sau khi siêu âm Doppler tim
Khi quá trình siêu âm kết thúc, bệnh nhân có thể được cho một chiếc khăn giấy nhỏ hoặc miếng lót để lau sạch phần gel được bôi trước đó và thay quần áo.
Đây là bước nói lên ý nghĩa của siêu âm Doppler tim. Theo đó, siêu âm được sử dụng để đánh giá nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau ở bệnh nhân. Quá trình theo dõi sẽ phụ thuộc vào kết quả cuối cùng của thủ thuật thăm khám bệnh này. Tóm lại, quá trình theo dõi sau siêu âm tim chủ yếu là nhằm hỗ trợ điều trị các bất thường và bệnh lý ở tim mạch của người bệnh.
Ưu, nhược điểm của kỹ thuật siêu âm Doppler tim Không siêu gì siêu âm Doppler tim, bất cứ phương pháp thăm khám hay điều trị bệnh nào cũng có những ưu điểm và hạn chế nhất định. Thế nhưng, với những tác dụng của siêu âm mang lại cho công tác thăm khám và chẩn đoán bệnh, các chuyên gia y tế vấn đánh giá cao về hiệu quả của phương pháp này mang lại.
Ưu điểm của siêu âm Doppler tim
Quá trình thực hiện siêu âm diễn ra một cách nhanh chóng, có thể thực hiện tại phòng siêu âm hoặc ngay tại giường bệnh trong trường hợp khẩn cấp, bệnh nhân gặp khó khăn khi di chuyển.
Siêu âm Doppler cho kết quả chẩn đoán bệnh chuẩn xác và nhanh chóng
Nhược điểm của siêu âm Doppler tim
Còn điểm hạn chế đó là đối với những bệnh nhân béo phì, có thành ngực dày, lớp mỡ dày hay van tim cơ học thì chất lượng hình ảnh bị hạn chế, dẫn đến khó đọc các chỉ số trong siêu âm Doppler tim. Thường, ở những đối tượng này, siêu âm chỉ đóng vai trò là phát hiện, phân loại và xử trí tình huống cấp cứu. Sau đó, bệnh nhân cần được siêu âm qua đầu dò thực quản để xác định chuẩn xác và đánh giá sâu hơn về bệnh lý đang mắc phải.
Ý nghĩa các chỉ số trong siêu âm Doppler tim Trong quá trình siêu âm, trên màn hình của máy sẽ hiển thị hình ảnh của vị trí đang được tiến hành siêu âm và các chỉ số hay ký hiệu đặc trưng. Ý nghĩa của các ký hiệu này là thể hiện kết quả siêu âm tim có bất thường hay không để bác sĩ nhận biết được tình trạng của tim, van tim, hệ mao mạch ở người bệnh. Cụ thể các chỉ số trong siêu âm Doppler tim là:
Ao (Aorta): động mạch chủ
LA (Left Atrium): nhĩ trái
RA (Right Atrium): nhĩ phải
LV (Left Ventricular): thất trái
RV (Right Ventricular): thất phải
LVOT (Left Ventricular Outflow Tract): buồng tống thất trái
RVOT (Right Ventricular Outflow Tract): buồng tống thất phải
EF (Ejection Fraction): phân suất tống máu
EF (Teich): phân suất tống máu theo phương pháp Teicholz
IVSd (Interventricular Septal Diastolic): độ dày vách liên thất kỳ tâm trương
IVSs (Interventricular Septal Systolic): độ dày vách liên thất kỳ tâm thu
LVEDs (Left Ventricular End Systolic Dimension): đường kính thất trái tâm thu
LVEDd (Left Ventricular End Diastolic Dimension): đường kính thất trái tâm trương
LVPWd (Left Ventricular Posterior Wall Diastolic): độ dày thành sau thất trái tâm trương
LVPWs (Left Ventricular Posterior Wall Systolic): độ dày thành sau thất trái tâm thu
EDV (Teich): thể tích cuối tâm trương theo phương pháp Teicholz (End Diastolic Volume)
ESV (Teich): thể tích cuối tâm thu theo phương pháp Teicholz (End Systolic Volume
SV (Teich): Stroke Volume
Ann (Annular): đường kính vòng van
AML (Anterior Mitral Valve Leaflet): lá sau van hai lá
MVA (Mitral Valve Area): đường kính lỗ van hai lá
PHT (Pressure Half Time): thời gian giảm nửa áp lực
TV (Tricuspid Valve): van ba lá
AnnTV (Annular Tricuspid Valve): đường kính vòng van ba lá
AV (Aortic Valve): van động mạch chủ
AoVA: đường kính vòng van động mạch chủ
AoR: đường kính xoang Valsalva
STJ: chỗ nối xoang ống
AoA: động mạch chủ lên
AoT: động mạch chủ đoạn quai
AoD: động mạch chủ xuống
AVA: đường kính lỗ van động mạch chủ
Kết quả của quá trình siêu âm Doppler tim cho thấy điều gì? Sau quá trình tiến hành siêu âm tim, kết quả các chỉ số trong siêu âm Doppler tim cùng hình ảnh giúp bác sĩ chuyên khoa có thể:
Phát hiện các dấu hiệu bất thường của van tim bệnh nhân dựa trên trên trạng thái hoạt động như khả năng nhận đủ lưu lượng máu trong tâm trương, sự đóng hoặc mở trong tâm trương, độ mở rộng của van tim…
Giúp xác định các chức năng của thành tim và hoạt động bơm máu của thành bình thường hay bất thường. Từ đó, bác sĩ chuyên khoa dễ dàng đánh giá các tổn thương tại cơ tim (nếu có).
Bác sĩ dựa vào hình ảnh thu được để chẩn đoán các bất thường ở tim mạch
Những hình ảnh thu được trong quá trình siêu âm là cơ sở để tìm ra các dấu hieuj bất thường như: khối u hoặc cục máu đông tại buồng tim.
Các phép thu đo trong quá trình siêu âm thể hiện sức bơm máu của hệ thống tim mạch. Chính sức bơm của tim là yếu tố quan trọng giúp bác sĩ phân loại tim của người bệnh khỏe mạnh hay đang gặp vấn đề.
Qua siêu âm, bác sĩ có thể quan sát được sự thay đổi về kích thước cả tim. Hình ảnh thu được trong suốt quá trình siêu âm chính là phương diện khách quan nhất giúp bác sĩ nhận biết được những bệnh lý ở hệ thống tim mạch cũng như sớm phát hiện dấu hiệu bất thường trong cấu trúc của tim, các vấn đề tại buồng tim hay dị tật tim bẩm sinh…
Đưa ra được các đánh giá và chẩn đoán ban đầu khi nghi ngờ người bệnh bị tắc mạch phổi. Sau đó, mới thực hiện thêm một số siêu âm, xét nghiệm khác để chắc chắn hơn về bệnh tình ở người bệnh.
Trên đây là “tật tần tật” các thông tin về phương pháp, các chỉ số trong siêu âm Doppler tim đối với sức khỏe người bệnh. Hy vọng sẽ giúp bạn đọc có thêm kiến thức trong vấn đề bảo vệ sức khỏe bản thân và các thành viên trong gia đình.
